TAVŞAN MI TAVŞANLI MI ?
Bülent Alpagut
- 05062218413
TAVŞAN MI TAVŞANLI MI
İçinde yaşadığımız Kütahya'nın en büyük ilçesi Tavşanlı'nın tarihi çok eskilere gitmez. Araştırmalara göre genç ilçeler arasındadır. Rahmetli arkadaşım Fevzi Coşgun'a göre Tavşanlı adını tavşan sözcüğünden alıyor. Tavşan, oyma sanatı demekmiş. Bu sanatın ustaları yani zanaatkarlar tahtayı peynir gibi işleyen, kesen, oyan kaşık, havan, oklava, hamur teknesi, nihale, tokmak, askı, masa altı ayaklığı, tesbih, maşa, kavanoz, takı kutusu, sandık, bavul, oturak, sandalye, tabure, kürek ve balta sapı, raf, masa, diren, yaba, düven, araba, kağnı tekerliği, yer sofrası, kürdan, tabut, sigara kutusu, testi, maşrapa, kağnı, at arabası, karasaban, dolap, nalın, kalemlik, tırabzan, tahıl ambarı, dikiş yumurtası, tahta metre, kırık metre, cetvel, kaval, vurgulu çalgılar, tavla, elek kasnağı, bıçak ve satır sapı, silah kundağı, sal, kayık, fırıncı küreği yapan insanlardır. Her zaman Tavşanlı'nın %65'inin ormanlarla kaplı olduğunu söyleriz. Yıllar önce bu oran %90'lara çıkıyormuş. Öyleyse Tavşanlı yıllar öncesinde ormanların ortasında bir ilçeydi. Bu tespit doğrudur.
Tavşanlı, tavşanı bolmuşta, Osmanlı şehzadelerinin, Germiyan beylerinin av sahasıymış ta onun için Tavşanlı denilmiş. Bu yanlıştır. Tavşan bir av hayvanıdır. İddia ediyorum bir süre görev yaptığım Kayseri ilinde Tavşanlı'nın on katı büyük tavşan varlığı vardır. Her hafta sonu görev yaptığım köyde en az 8-10 tavşan fırına verilirdi.
Tavşanlı'nın oyma kaşıkları bugün çok az kalmıştır. Onlar da her evin bir köşesinde bir kaç tanedir. Biraz da belediye müzesinde olduğunu sanıyorum. Boyası çıkmayan kök boyalarla zenginleştirilmiş tahta kaşıklarımız kimler tarafından üretildi? Bunları üretenler tavşan zanaatkarlarıdır. Tavşanlı oymacılık sanatının nadir merkezlerinden birisi olmasına karşın bir çok kişinin varlığından habersizdir. Bu meslek yeniden yaşama geçirilebilirse bundan hepimiz kazançlı çıkabiliriz. Hammaddesi ağaç olan bu sanatın ibadeti ağaç ürünleridir. Burada özellikle sayın kaymakamlara, belediye başkanlarına, Ticaret ve Sanayi Odası'na, marangozlar odasına büyük görevler düşmektedir. Tarihi evlerimizde halen zamana direnen tavanları, ocakbaşlarını, tırabzanları, cumbaları, kapı ve pencereleri, davlumbazları, rafları görmek mümkündür. Aklımda kaldığı kadarıyla rahmetli terzi karga Ahmet'in evinin oda tavanlarında, Omaroğlu'nun ve rahmetli Cemal ağabeyin evinde bunların örneklerine rastlamak mümkündür. Ağacı seven, ona şekil veren bir anlamda terbiye eden Devekaya'lı Metin kardeşime, baba dostu İsmail Şen ağabeyimi bu vesileyle anmak isterim.Rahmetli Trabzon'lu Ali Çakır usta geçme merdivenler üretirdi. Bir tanesi benim evimde. Tavşanlı'lı yıllardır sahibi olduğu orman varlığından yararlanamıyor. Sadece ormanlarda piknik yapıyor. Entegre bir orman tesisini hayata geçiremediğimiz için sunta ve kontrplak da üretemiyoruz. Ormanın kozalaklarını kışın soba yakmada kullanıyoruz. Orman İşletme Müdürlüğü sadece zarar gören orman alanlarını yeniden ağaçlandırıyor. Köylüye ve inşaat sektörüne odun ve kereste tahsis ediyor. Yani işin hamallığını yapıyor. Şimdi sayın milletvekilimiz Prof.Dr.Vural Kavuncu'dan bir istirhamım var. Tavşanlı'ya en kısa sürede orman ürünlerini işleyen bir entegre tesis kazandırsın. Hem istihdam sağlanmış olacak hem de orman ürünlerimiz değerlendirilecektir. Böyle bir hizmeti gerçekleştirmesi halinde sayın milletvekilimiz uzun yıllar unutulmayacaktır. Yapılacak iş üniversiteninde yardımıyla derhal bir proje üretmektir. Tavşanlı neden kürdan, panjur, tırabzan, balkon, merdiven ve diğerlerini üretmesin? Nefes alan evler, ahşap evlerimiz neden bakım ve onarıma alınmasın? Neden sebze ve meyve kasası üretmeyelim? Eğer Tavşanlı şu yaban hayvanı tavşandan esinlenerek anılacaksa hiç anılmasın. Tavşanlı geçmişine dönük atılımlar yaparak Türkiye'nin inşaat sektöründe çok önemli bir yere sahip olabilir.
