TAVŞANLI’DA KÜLTÜREL MİRASLAR KORUNACAKMIŞ
Bülent Alpagut
- 05062218413
TAVŞANLI’DA KÜLTÜREL MİRASLAR KORUNACAKMIŞ
Kütahya’nın sosyal,ekonomik ve kültürel alanlarda en gelişmiş ilçesi Tavşanlı’nın Belediye Başkanı Mustafa Güler’in çabalarıyla yakın bir gelecekte Tavşanlı’nın özellikle 19 mahalle içinde yer alan kültürel mirasları gelecek kuşaklara ilk haliyle sunulacakmış.Birçoğu yıkılmaya yüz tutan,içleri acıtan taşınmazlardan özellikle ilk etapta Belediyemizce , Ulucami Mahallesi’nde bulunan tarihi Demirciler Arastası için Röleve ve Restorasyon Projesi hazırlanmış. Bu projeyi,yenilerinin takibedeceği söylenuyor.
Sayın Belediye Başkanı Güler’in , daha başkanlık koltuğuna oturur oturmaz ilk öncelikleri arasında bu konu vardı. Bu konuda zaman içinde güzel şeylerin olacağını anlıyordum. sayın başkanın bu hassasiyetine bizzat tanığım. Lafın özü; sayın başkan ilçenin bu kültürel miraslarının göz göre göre yok olup gitmesini kesinlikle istemiyordu. Nasip demek ki bu günlereymiş. Ne yapılmış? Konu önce Kütahya’da Kültür Varlıkları Koruma Kurulu’na intikal etmiş. Kurul da yapılan öneriyi ve hazırlanan projeyi olumlu bulmuş. Artık top bu kuruldadır. Kütahya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Başkanı Prof. Dr. Cengiz Işık ve beraberindeki bir heyetin Tavşanlı merkezinde birçok sokağı gezmesi ise sevindirici bir husustur. Çünkü bu seçkin heyet Tavşanlı’nın yok olup gitmekte olan kültür miraslarını bu çerçevede yerinde görmüş. Bana göre gerekli çalışmalar ardından Tavşanlı’nın flu olan bir görüntüsü yeniden eski günlerde olduğu gibi pırıl pırıl olacak. Hayranlık uyandıracak. Ben bu vesileyle sevgili belediye başkanımızı kutluyorum.
Kaderine terk edilen tarihi miras halkımızın ne zamandır içini sızlatıyordu. Buna en çok üzülenlerden biri de benim. Hep kendi kendime sorardım.” Acaba bu taşınmazlar bir gün yeniden doğabilirler mi,asıllarına uygun olarak yeniden kazanılabilir mi?” derdim.?”derdim .Yapılacak çalışmalar için sayın Prof.Dr Cengiz Işık Bey’e ve mesai arkadaşlarına Tavşanlı Halkı adına hassaten teşekkür ediyorum.Bu arada, sayın profesörün teşhisleri doğrudur. Nedir? “ Tavşanlı’da tarihi değerler ilgi beklemektedir” şeklindeki samimi ifadeleridir Ben de yıllar içinde zaman zaman Eski Tavşanlı’nın daracık sokaklarını gezenlerdenim.Ağlayan öyle taşınmazlar var ki keşke herbiri yeniden kazanılabilse.
Anladığım kadarıyla öncelikle Tavşanlı Ulucami çevresi tekrar eski görkemli günlerine geri dönecek gibi görünüyor.Bir zamanlar Tavşanlı’nın yüreği, Ulucami ve civarında atardı. Burası sosyal ve ekonomik alanda vazgeçilmezlerimiz arasındaydı.Ben Tavşanlı’nın merkezindeki tüm arastaları severim. Özellikle ,Demirciler Arastası’nda bugün çoğu hayatta olmayan nice güzel ustalar,sanatkarlar,zanaatkarlar vardı. Bu Arasta da yeniden eski görkemli günlerine kavuşacağı için haliyle heyecanlanıyorum desem yalan olmaz. Keşke bu Arasta’nın ulu çınarları,ustalarımız,canlarımız,sevgili esnafımız hayatta olsaydı da bu günleri görebilseydi. Yeni imajıyla gerek Ulucami çevresi ve Demirciler Arastası gerekse diğer hazırlanacak projelerle inanıyorum ki Tavşanlı’nın fiziki görüntüsü de değişecektir. Bu çalışmalar hiç şüphesiz gelecek kuşaklar tarafından alkışlanacaktır. Belki o zamanlar sevgili başkan Cennette olacaktır. Ama inanıyorum ki bunu hissedecektir. Sayın başkanımdan istirhamım olacaktır; Kendisi gezen,dolaşan,genelde koltuğunda oturmayan bir başkandır. İnanıyorum ki daha nice tarihi kültürel varlıklarımızı birer birer ele alıp bizlere ilk halleriyle sunacaktır.
ÇEŞİTLİ NESNELERLE ÖZDEŞLEŞEN HEMŞEHRİLERİMİZ
Bugün Tavşanlı’nın 2020 verilerine göre ilçe bazında nüfusu 101 bin 848’dir. 19 mahalle itibariyle şehir merkezinin nüfusu ise artı ve eksisiyle 72 bin 723’tür. Bu merkezdeki nüfusun büyük bölümü ilçe merkezine beldelerden ve köylerden gelmiştir. Gerçek anlamda Tavşanlılı “ Lakaplarla” anılanlardır. “ Yumurtacılar,Boyacılar, Çamçarlar, Benliler” gibi., Bir de yıllar içinde Tavşanlılılar tarafından çeşitli nesnelerle özdeşleşmiş insanlar yaşamıştır. Bugün itibariyle çoğu aramızda değildir. Gerçek adlarının hemen başına konulan bir yiyecek maddesi,bir hayvan adı,bir meyva,alet,giyecek ve içecek adı ile anılanları maalesef yeni yetişen nesil tanımıyor. Bunlardan bazılarını tespit ettim. Okuyucularıma sunmak istedim. Çok az Tavşanlılı bunları tanır. Tanımayanlar daha çoktur. Şimdi halen merkezde yaşayanlara bir kağıt bir kalem verin.” Tavşanlı’da çeşitli nesnelerle özdeşleşenlerden yazabildiğiniz kadar yazın” deyin bakalım kaç tane yazabileceklerdir.
Ben şahsen,yaşayan bir hafıza olarak bu listedekilerin tamamını tanıyorum.Kamyon markaları,modelleriyle özdeşleşen Muris İnsan,Hanomag İsmail,Enter Hasan, Kommer İbrahim Kadillak Mehmet, Opel Ali bunlardandır. Merhum Kasım Mustafa için dörtlük bile yazılmıştı” Kasım Mustafa/ Arabası İfa/Lastikleri Deka/ Gazozu Şifa” yıllarca dillendirilmiştir. “ Oy BMC BMC/Nerde kaldın dün gece/Eller İzmit’e geldi/Daha sen Sirkeci’de” de bunlardandır. Moymullu em. öğretmen Ahmet Erkmen’e “Kuzman Ahmet” derler. Güllü,Dallama,Memo,Corcef,Makarna Kamil, Arap Hamdi, Kasapoğlu,Bomba Murat, Dayı Ahmet, Kova Osman,Bidik Ekrem, Sarı İhsan, Manyak Mustafa,Balıkçı Nihat, Ordulu Mustafa, Tahira, Sağır Etem, Tatar Mehmet, Uçan manda İsmail, İğde Mehmet, Lefter Ahmet, Karayılan İzzet, Çete Mehmet Tavşanlılı tarafından bugün de unutulmayanlardandır.
Hancı Osman,Çolak,Kaptan,Koca Şorşor,Badi Ahmet, Ajan Hüseyin, Bok Ali, Kiraz Ayşe, Makas Ayşe, Turşu, Palez Ahmet, Karamalak Ahmet, Dümbek Abdullah, Macar İsmail, Kürt Bedri, Kürt Yaşar,Tahar Ahmet, Taka Naci, Sofu Abdullah, Molla Abdullah, Karabiber, Dana Mehmet, Sarı Mehmet, Sarı Tahsin, Kırmızı Hakkı, Tilki Mehmet, Lokma,Kombakçı Halil, Motor, Lastik Sabri, Serçe Mehmet, Bılli, Gümüş İbrahim, Farfar Hasan, Hantala, Omaroğlu, Zavrek, Hondu, Komutan, Kabasakal, Patlak Ahmet, Deli Kadir, Tabak Ahmet, Eşek kesen, Çullu, Viskont, Yandım, Sahil Muhafaza Zeki, Postacı Necdet, trenci Ruhi, Uykucu Kemal, Donki Mehmet, Marevaş Hasan,Naylon Ahmet, Tellal Hicabi, Pamuk,Göcen Süleyman, Karga Ahmet, Kantar Ahmet,Tikofiş Hasan, Montör Hüsnü, Tombul, Emmi, Kayıkçı Şevket, Zurnacı Kambur, Tahmaz,Dönme Talat, Habeş, Abeş Mustafa,Sallabaş, Kancı Etem, Çiriş Ömer, Tuzcu İhsan, Cezayerli İsmail, Kel foto, Deli Ahmet,Yeniköylü Ali, Artıranlı Efe, Moymullu Çolak Efe, Çolak Orhan, Hint fakiri Seyfettin,Nazım Çavuş,Etem Çavuş, Gemalmaz, Hatem Yenge, Şirina, Damat,Kilisli,Darendeli, Müftü, Kazak Ahmet,Tarzan Ahmet,Kafadar, Soğancı,Kel berber,Bacaksız, Spor Ali, Şapkacı, Kaymakam, Taktak İhsan, Yağcı Salih, Dedeman Ahmet, Deli Mehmet, Sarımsak İbrahim, Mısırlı, hakkında sorun bakalım yeterli bilgileri alabilecek misiniz? Destan Halit’in incilerinden ne kadarını bilen var?Büfeci Şevket’in büfesinin nerede olduğunu bilen kaç kişi bulacaksınız.Bilala deyince hatırlayan kaldı mı?Gorgor’u kaçımız tanırız? Ormancı Kadir’in heybesinde sürekli iki zil olduğunu bilen var mı? Madenci Cemal Erkartalın cebinde sürekli manda boynuzundan yapılmış kaşık olduğunu duyan var mı? balıköylü-Kadıköylü Halil Kamil’in 6 eşi olduğunu kimler biliyor? Ünlü Bodrum hakimi aslında Tavşanlılı Hakim Mefharet Hanım’ın atla keşfe çıktığını bilen tanıyor musunuz?Dedelerli Fotoğrafçı Fazıl Bey’in kemanına ezanı okuttuğunu duyan var mı? Ayakkabıcı Fethi’nin hangi sözcüğü duyduğunda karşısındakine tepki verdiğini biliyorlar mı? Ovacıklı Emin Çavuşun huylu olduğunu bilenlerin ona neler yaptığını,Şahmelekli Emin Çavuş’un siyaseti ” İki gidip bir kıç atmaktır” şeklinde ifade ettiğini kaç kişi duymuştur? Moymullu Koca Şorşor’un bir düğün yemeğinde yer sofrasında pantolonunun düğmelerinin açık olduğunu görüp.” Şorşor’a dükkanın kapısı açık” diye uyaran kişiye dediğini,” Oğlumuz ölü evinin kapısı açık olur” yanıtını verdiğini duyan kaç kişi kaldığını biliyor muyuz? Bir zamanlar belediyemiz çalışanlarından Mustafa’nın CHP Hükümeti’nin güven oyu almadığı gün milletvekili Haşim Benli’ye:” n’oldu Haşim Abey?”dediğini,Haşim Benli’nin de kendisine.” Ananın a…. oldu” diye yanıt verdiğinden kaçımız haberdarız? Orman İşletmesi binasının yıllar önce yangın tehlikesi atlattığını biliyoruz. Kaymakam Saip Nalbantoğlu’nun yangın mahallinde itfaiyecilere :” Önce boynuzları kırın”diye bağırmasının yanlış anlaşılması sonucu tahkikat geçirdiğini duyan kaldı mı? Tavşanlı Kaymakamı Ahmet Ülkü Onursal(Aktuğ)’ın 33 maddelik bir suçlama ile tahkikat geçirip ilçeden başka yere atandığını hatırlayan var mı? Aynı kaymakamın o zamanın belediye başkanı Av. Emekli Alb A. İrfan Bali ile Karakova yüzünden” imara açılsın ve açılmasın” diye birbirine girdiğini unuttuk mu?GLİ Müessese müdürlerinden Abdurrahman Bey’in Diyarbakır/Bismil’de Tepecikli Çolak tarafından av sahasında domuz sanılarak vurulduğunu kaç kişi hatırlar? Dr. Mehmet Rodoplu’nun:” İç yaralar için alkol,dış yaralar için tendürdiyot” dediğini hatırlıyor muyuz
Yaşayan hafızalar birer ikişer gidiyor. Gün gelecek ilaç olsun diye bir hafıza bulamayacağız. Bu nedenle birileri artık harekete geçmeli ve yaşayan hafızalardan alabildiklerini almalıdır. Bana sorarsanız efsane sendika başkanlarımızdan Doğan Şahin,Berber Ergun Ekiz, Üftadelerin Ali Abi ve hayatta olanlar şu anda elimizin altındaki değerlerdir. Hemen aklıma geliverdiler. Hafızaların eksilmesi kaybolmuş fotoğraflara benzer. Bu fotoğrafları bir daha hiçbir yerde bulamazsınız.
OCAK AYINDA BAZI KAYBETTİKLERİMİZİ
RAHMETLE ANMAK İSTERİM
Ajandamdaki Ocak Ayında kaybettiğimiz birkaç güzel insandan bahsetmek istedim.8 Ocak 2005’te Moymullu,öğretmen,okul müdürü,MTSK Kursu Trafik öğretmeni Mehmet Ali Özel’i kaybetmişiz. Kendisi benim çocukluk arkadaşım,ortaokul,lise,üniversite,Yd. Sb Öğretmen ve köy okulundan meslektaşım,arkadaşımdı. Dürüst,işine bağlı,çalışkan bir öğretmendi.
18 Ocak 2014’te Hafız,yerinde imam,hatip ,müezzindi. Davut Özay Hocaefendi’yi kaybetmişiz. Arifağa Camii7nde nice günler arkasında namaza durmuştuk. Dürüst ,efendi,saygıdeğer bir din adamımızdı.
14 Ocak 2017’de,Muzaffer Doğan ‘ı kaybetmişiz.Fevzipaşa İlkokulu’nda müstahdemken benim yıllar önce aldığım diplomamın bilgilerini bulup bana göndermişti. Başka yerlerde de çalıştı ve geride hoş bir seda bıraktı.
M12 Ocak 2018’de Mustafa Özyaşar’ı kaybetmişiz. Mustafa Özyaşar Atatürk Lisesi’nin sevilen bir branş öğretmeniydi. Bana her rastladığımda” Sevgili öğretmenim””diye hitabederdi. Genç yaşta aramızdan ayrıldı.
3 Ocak 2020’de İbrahim Volkan( Teke)’ı kaybetmişiz. İbrahim Volkan( Teke) Em. As. sb idi. Tavşanlı’da babası Rıza Teke Adliye’de müstahdemdi Kombakçı’nın kızıyla evliydi. Tavşanlı Akıncılarspor Kulübü futbolcularındandı..
10 Ocak 2020’de Çobanköylü,Elektrikçi Hasan Hüseyin Uzuncan’ı kaybetmişiz. İşini seven,dürüst bir hemşehrimizdi.
8 Ocak 2020’de Tavşanlı Gençlikspor’un efsanelerinden Fevzi Düzgün( Zavrak) aramızdan ayrılmış. Bir ara Tavşanlı’dan Yetişenler Derneği Başkanıydı. GLİ’nin mensuplarındandı.
21 Ocak 2019 ‘da iş insanımız Mehmet Boyacı’yı kaybetmişiz. İlçemizin saygıdeğer bir ailesinin bireylerindendi.
24 Ocak 2019’da Dr. Nihat Boyacı’yı kaybetmişiz. Çalışkan,sevgi dolu bir kardeşimizdi.
20 Ocak 2020’de Tavşanlı’nın Fahri Hemşehrisi,büyük botanikçi,ağaçsever, Hayrettin Karaca’yı kaybetmişiz. Toprak Dede olarak ünlüydi. TEMA Onursal Başkanıydı.
Hepsine de Allah’tan rahmet,kederli ailelerine yeniden başsağlığı diliyorum.
