DEV YAYIN BALIKLARI
Bülent Alpagut
- 05062218413
PORSUK BARAJ GÖLÜ’NDE DEV YAYIN BALIKLARI
Geçtiğimiz Günlerde Porsuk Baraj Gölü’nde yakalanan 78 Kg ağırlığındaki yayın balığı bugüne kadar bu baraj gölünde yakalanan sanırım en büyük yayın balığıdır. Yayın balığının bir diğer adı çamur balığıdır. Çünkü yayın balıkları genelde baraj göllerinde ve göletlerde dipte yaşarlar ve bir anlamda çamurla iç içedirler. Tatlı suların canavarları olarak ta nitelendirilebilir.
Medya Kütahya’da okumuştum. Yakalanan yayın balığı pazarlanmış ve kapışılmış.Tavuk eti lezzetinde, kılçıksız olan bu balığın etini yıllardır yemişimdir.
Yedek subay öğretmen olarak görev yaptığım Kayseri İli’nin Erkilet Beldesi’nin Emmiler Köyü’nün hemen yakınından geçen Kızılırmak’ta zaman zaman yayın avına çıkardık. Rahmetli Ömer Kahya köyün en güzel ağ atanıydı. O kocaman ağın içine giren balıkların kurtulmaları mümkün değildi. Zaten iki ağ attı mı iki sofra insana yeterdi de artardı bile.
Geçtiğimiz günlerde Porsuk Baraj Gölü’nde yakalanan 78 Kg ağırlığındaki yayın balığı benİ l96O-I962 yıllarına götürdü.Yine bir av partisindeyiz. 8-IO kişi kadardık.Rahmetli Ömer Kahya’nın ağı bir anda Kızılırmak’ın derinliklerine çekilmişti. Dört koldan çektiğimiz ağı çıkarıncaya kadar göbeğimiz çatlamıştı. Önce iki uzun bıyık. Sonra kocaman bir kafa ve akabinde de 3 metreye yaklaşan bir gövde.Çıkarabilene aşk olsun. Uzun uğraşlar sonucu kıyıya kadar çekebilmiştik. Ne mi oldu? Yakaladığımız yayının uzun süre ölmesini bekledik.Temin ettiğimiz bir kamyona yükledik. Allah inandırsın yayının kuyruğu kamyonun kasasından sarkmıştı. Gövde içerde,kuyruk dışarıdaydı. Bu balık daha sonra Kayseri’ye götürülmüştü. Kayseri’de bilmem hangi yerdeydi görüşe çıkmış ve yüzlerce Kayserili tarafından izlenmiş Tam tamına I78 kg gelen yayın balığı parçalara ayrıldıktan sonra kısa sürede satılmış.Ben yakalanma anına tanığım.
Rahmetli okul müdürü İbrahim Çelik,vekil öğretmen İsmail İnci,Seyit Ahmet Yalçın, Ali Karaca,Memiş Karaca, Dükkancı Mustafa Efendi,Ömer Kahya,H.Hüseyin Karaca,Cin Ahmet,Gök Yusuf ile müteaddit defalar Kızılırmak’a gitmişliğimiz olmuştur. Bir defasında Ali Karaca yarım lokum dinamiti bir ekmeğin arasında Kızılırmak’a bırakmıştı. Durgun bir yerdi. Derinlik 3-4 metre kadardı. Sadece pufff diye bir ses işitmiştik.Biraz sonra da kocaman bir yayın balığının parçalanmış kafası görünmüştü. Ardından da 4-5 Kg’lık löp et parçaları. Anladığım kadarıyla yayın balığı içinde yarım dinamit olan ekmeği yutmuş,dinamit ise ağzında parçalanmış olmalıydı.
Kızılırmak boyunca akarsuyun tabanında büyük mağaralar olduğunu söylerlerdi. İşte yayın balıklarının bu içi su dolu mağaralarda yaşadığı anlaşılıyor.
Tavşanlı’nın içinden akan Koca Çay( Adranos Çayı) da da büyük yayın balıklarını bilmeyen yoktur. Tavşanlı’nın amatör balıkçıları ki çoğu bugün hayatta değildir bu balıkları zor-zahmet tutarlardı.Satmazlardı. Söhbetlerde kalabalık arkadaşlarla kendilerine güzel bir ziyafet çekerlerdi.
Trenci Ruhi,Ptt’ci Necdet,Bahar Ali, Baba Ali, Tellal Hicabi,Sahil Muhafaza Zeki,Abeş Mustafa.Gagaların Hüseyin iyi birer avcıydı.Tavşanlı Kocaçay’da ve Balıköy içinden geçen Emet Çayı’nda 3O-4O Kg’lık yayınların tutulduğu bilinir.Bugün ne Kocaçay’da ne Emet Çayı’nda böyle iri yayın balıkları kalmadı. Ancak Kayaboğazı Baraj Gölü’nün tabanında(2l m.) eski kurşun madeninin su altında kalan galerilerinde dev yayın balıklarının olduğu biliniyor.Hatta geçtiğimiz yıllarda bazı dalgıçların baraj tabanını taradıklarında çamura gömülü dev yayın balıklarını bizzat elleriyle sevdiklerini dahi duymuştuk.Çünkü büyük yayın balıkları yakınından geçen balıklarla besleniyor.Hareket kabiliyetleri de düşük olduğundan hantal bir görüntü sergiliyorlar.Bu tür balıkları oltayla veya ağla çekip çıkarmak ise mümkün değil.Zaman içinde bu yayın balıklarının ölümü halinde suda ve üzerinde yattıkları çamurda derin bir koku bıraktıkları da gerçek.Yıllar yılı Kayaboğazı Baraj Gölü’nden içme ve kullanma suyu ihtiyacını karşılayan Tavşanlı belediye sınırları içindeki halkın:” Suyumuz balık kokuyor” şeklindeki şikayetlerinin doğruluk payı olabilir..
Porsuk Baraj Gölü’nde kimbilir daha ne dev cüsseli yayın balıkları var. Bunu bilemeyiz. Ama son yakalanan yayın balığı bunu doğrular niteliktedir.Yayın balıkları genelde diğer balıklarla besleniyor.Bunun yanında kurbağa,yılan,su sıçanı,yengeç kamlumbağa dahi var.Yayın balığının insana bir zarar verdiğini ise duymadık.Ağzında jilet keskinliğinde dişleri bulunan bu balık için çamur en vazgeçilmezlerden biri olarak gösteriliyor.Su aygırları,timsahlar,filler nsıl çamuru seviyorlarsa yayın balıkları da çamurla özdeşleşmiş canlılar. Fransızlar yayın balığı için Le poisson de boue der. Yani çamur balığı. Haklılar..
