LEBLEBİ DENİLİNCE AKLA TAVŞANLI GELİR
Bülent Alpagut
- 05062218413
LEBLEBİ DENİLİNCE AKLA TAVŞANLI GELİR
Leblebi,sözcüğü Farsça bir sözcüktür. Bu sözcüğü,Yunanlılar. Bulgarlar ve Sırplar da telaffuz eder. Eğlencelik olarak yenen kavrulmuş nohutun adıdır. Tavşanlılı leblebi üreticileri leblebinin bildiğim kadarıyla 43 buçuk çeşitini ürettiler. Buçuk ta ne? diyenler olabilir. Buçuk,kırık leblebidir. Ben bile bazen leblebinin bu kadar çeşitini alt alta yazarak listeleyemem. Sarı leblebi,adı belli sarı leblebidir. İşlenmemiştir. Yani üzerine bir giysi giymemiştir. Sakız leblebi de öyledir. Ama şekerli leblebi renk renk şeker rengindedir. Renklerin her türlüsü bu şekerli leblebide bulunur. Tavşanlı leblebisi, leblebinin piri Şeyh Murat Gazi ile taçlanmıştır. Çünkü leblebinin piri bu zattır. Mezarının İstanbul’da olduğunu biliriz. Ama makamı Tavşanlı’dadır. Tavşanlı Leblebisi boşuna coğrafi işaret almamıştır.TSE Belgesi olan tek leblebidir. Leblebinin efendisi Tavşanlılı leblebi üreticileridir. Gururumuz,Kütahya’nın siyaset tarihinde önemli bir yeri olan,bakanlıklar yapmış,milletvekili Doç. Dr Mustafa Kalemli döneminde Tavşanlı Leblebisi’nin THY UÇAKLARI MENÜLERİNDE YER ALMASI İÇİN ÇABALARINI BİLİYORUM. Olmadı.Keşke olsaydı. Ama Tavşanlı Leblebisi’nin en büyük reklamı merhum Tavşanlı’da çok sayıda yerel gazete çıkarmış Ahmet Körhasan döneminde yapılmıştır. Bir zamanlar Tavşanlı Anavatan İktidarı döneminde il olmaya soyunmuştu.ANAP’ın kalelerindendi. Ben de İl olma komitesi üyesiydim. İlk etapta TBMM ‘de bulunan tüm milletvekillerine birer kutu Tavşanlı Leblebisi hazırlanmış ve bizzat kendilerine sunulmuştu. Bu ne demekti? Tüm ülkemizi temsil eden sayın milletvekillerinin Tavşanlı Leblebisi’ni tanıması anlamına geliyordu.
Hani bir zamanlar ABD’ lerinde Küba gündemdeydi. ABD’leriyle Küba arasında soğuk rüzgarlar esiyordu. Hatta Sovyetler Birliği bu küçük ülkeye silah bile göndermeye kalkmıştı. ABD’lerinde bir senatör :” Beyler ya Küba bize saldırırsa “ dediğinde bu soru gülüşmelere neden olmuş ama bir senatör :” her olasılık olabilir” diyerek az da olsa bir ihtimale yer vermişti. İşte Tavşanlı da ANAP Dönemi’nde gerçekten il oluyordu. Ama bu rüya Simavlılar tarafından bozulmuştu. Çünkü Simav da Anap için önemliydi,onlar da “ Biz de il olmak istiyoruz” diyerek ayağa kalkmışlardı. Simav il olsaydı, çevresinden bazı yerleşim birimleri ilçeye dönüştürülecekti. Tavşanlı il olsaydı ilk etapta Domaniç, Harmancık, Çavdarhisar ve Hisarcık Tavşanlı’ya bağlanacak, Tunçbilek, Balıköy beldeleri ilçe yapılacaktı.
Lafı dağıtmayalım; Şu anda hatırladığım kadarıyla acı biberli,kimyonlu, tarçınlı, karanfilli, portakallı,limonlu,naneli, çifte kavrulmuş,sakız , sarı, muzlu, aromalı,tuzlu,susamlı,kavunlu,nostalji,haşhaşlı,çıtır,frambuazlı, kakaolu leblebi aklımda kalanlar.Leblebi öğütüldükten sonra toz haline de getiriliyor.Artık bu undan kurabiye bile yapılıyor. Prof. Dr. George Lexington, leblebi hammaddesinin nohut olması nedeniyle sağlıklı atıştırmalıklar arasında yer aldığını söylüyor. Vitamin ve minerallar açısından zengin olduğunu belirtiyor. Ancak beyaz leblebinin sarı leblebiye oranla daha daha fazla lif ve protein içerdiğini belirtiyor. Az tuzlu leblebiyi öneriyor.
Tavşanlı bugün itibariyle pahalı bir ikramdır. Yani birkaç kilo leblebi cepleri yakabiliyor. Beni en çok üzen Kütahya’nın bu en ünlü ilçesi Tavşanlı’da neden nohut piyasasının olmaması. Yani nohut fiyatları tıpkı Başmakçı’da yumurta fiyatlarının belirlendiği gibi Tavşanlı’da belirlenebilir. Tavşanlı’da bir silo olmalı,Türkiye’nin nohutu,Tavşanlı’da toplanmalı ve Tavşanlı’dan ihtiyaç merkezlerine gitmelidir. Bu pekala yapılabilir. KÜTAHYA VE TAVŞANLI Ticaret ve Sanayi Odaları bu işe bence eğilmelidir.
Bugün nasıl kayısı denilince Malatya,incir denilince Aydın,portakal denilince Finike,muz denilince Alanya, kaymaklı şeker denilince Afyonkarahisar, fındık denilince Rize ve Ordu ,pastırma denilince Kayseri ,şeftali denilince Bursa akla geliyorsa leblebi denilince de akla ilk gelecek yer Tavşanlı’dır. Tavşanlı Leblebisi’nin kendine özgü bir damak tadı vardır. Bu tad şeyh Murat Gazi Hazretleri’nin küçük kerametlerindendir. Tek bir Tavşanlılı leblebi üreticisi kalıncaya kadar Tavşanlı’da yükselen bayrak kesinlikle aşağıya inmeyecektir. Tavşanlı Leblebisi’ni yüceltmek için çaba harcayan değerli hemşehrilerime en samimi selam ve sevgilerimi sunuyorum. İmam Bin Mehmet’in torunlarından Mehmet Harmancıklıoğlu’na,sevgili dostum ,Zeynel Korkmaz’a selam ve sevgilerimi gönderiyorum. Hemşehrilerim,Tezerler,Ahmet Eraslan, Lebaş ,Ağdabaşlar, Çavdaroğlu ve diğerlerine de Hz. Ali kuvveti diliyorum.
Leblebinin mide suyunu aldığını,hazımsızlığa çözüm olduğunu, mide bulantılarına iyi geldiğini de duyarım. Tavşanlı’dan AB Ülkeleri’ne, Ortadoğu ülkelerine ve hatta uzakdoğu’ya bile leblebi gittiğini biliyorum.
Tavşanlı’da sayın kaymakamların ve belediye başkanlarının,hatta bazı kurum ve kuruluşların yöneticilerinin odalarında leblebi ikramı mutlaka yapılır. Kulakları çınlasın Tavşanlı7da leblebi tanelerinden ilk Türkiye Haritası’nı zamanın kaymakamı Bekir Sıtkı Hanlıoğlu yaptırmış ve makam odasının girişine bu leblebi haritayı astırmıştı,Tavşanlı’yı ziyaret eden en üst dereceden yetkili,sorumlu ve görevlilerin ilçeden ayrılırken araçlarının bagajlarında mutlaka Tavşanlı Leblebisi bulunur. Tavşanlı’da özellikle yerel bayramlarda konser için gelen sanatçılara ilk ikram edilen de yine Tavşanlı Leblebisi’dir. Tavşanlı’nın Moymul Mahallesi’ndeki kutsal havuzdaki balıklar bile leblebinin sadesini yemez ama tuzlusuna bayılır.Tek tesellimiz,Tavşanlı’da yıllar içinde hiç kimsenin leblebi yüzünden hayatını kaybetmemiş olması ise sevindiricidir. Tavşanlı Leblebisi’ni yıllar öncesinde Eskişehir- Balıkesir arasında çalışan posta treni ve ekspreslerde yolculara satan da DDY’da merhum Büfeci Ahmet olmuştur. Tavşanlı Leblebisi Ankara’ya giden yetkililerin götürdükleri yegane hediyedir. Tavşanlı’da yıllar içinde küçücük dükkanlarda üretilen leblebi bugün fabrikalarda üretiliyor. Leblebicilik,yani leblebi yapma vesatma işi zor bir iştir,uğraştır. Leblebi yapan ve satan kişiler mübarek insanlardır. Leblebi fakir ve fukaranın yerinde açlığını giderdiği atıştırmalıktır. Tavşanlı Leblebisi artık kaliteli kutularda,özenle satılır hale gelmiştir. Kayseri cadde ve sokakları nasıl pastırma-sucuk kokuyorsa Tavşanlı cadde ve sokakları da buram buram leblebi kokar.
