Tavşanlı Kalesi “Mülayim Tepe?”

Tavşanlı Kalesi “Mülayim Tepe?”
Tavşanlı ilçesi, Durak Mahallesi, 280 ada 57 parselde yer alan Mülayim Tepe’ye Tavşanlı’nın kalesi denilmiştir. Evliya Çelebi’nin Seyahatname adlı eserinden yola çıkılarak bu kanıya varılmıştır. Çelebi Seyahatnamesinde: Tavşanlı’nın kalesi çok sağlam ve kagirdir, şehir kale eteğinde, bahçeli, akarsulu bir şehirdir diye bahsetmiş, birçok yazar da buranın Tavşanlı’nın kalesi olabileceği yanılgısına kapılmışlardır. Ancak, bu bilginin son veriler ışığında hiçbir geçerliliği kalmamıştır. Evliya Çelebi’nin gitmediği yerleri de yazdığını göz önünde bulundurarak yorum yapıp böyle olabilir demek en doğrusu olacakken, hiçbir araştırma yapmadan böyledir demek bilime aykırıdır. Bölgede gerçekleştirilen jeoradar tarama sonuçları buranın kale olmadığına kanıt oluşturmaktadır. 12.06.2017 tarihinde Tavşanlı Belediyesi’nin, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erhan Altunel tarafından tamamlanarak rapor halinde sunulan danışmanlık hizmetinden de açıkça bellidir. 15.460 m² alanlı taşınmazda, çalışma sahası 8 alt alana bölünerek 250 MHz GPR anten kullanılarak tarama yapılmıştır. Ölçümlerde yaklaşık 11 m derinliğe kadar inilmiş, 3932 m²lik alan taranmıştır. Sonuç olarak çalışılan alan içinde gerçekleştirilen GPR verilerine göre yüzeyin altında Arkeolojik kalıntı (duvar, oda, yapı, mezar vb.) olarak yorumlanabilecek hiçbir kalıntıya rastlanılmamıştır. Gerçekleştirilen bu çalışmalar ile 1. grup korunması gerekli kültür varlığı durumu ortadan kalkmıştır. 
Birçok araştırmacı (Texier, Hamilton, J. Mellaart, K. Bittel, Perrot, Munro, Körte kardeşler, T. Özgüç, T. Efe, E.  Fidan) bu coğrafya da çalışma yapmalarına rağmen söz konusu olan kale yapısından bahsetmemişlerdir. Ayrıca, Tavşanlı Müzesi’nde yer alan temizliği ve bakımı tarafımca yapılan, 1926 yılında Balıkesir-Kütahya demiryolu inşası için yaptıkları Osmanlıca yazı ile Tavşanlı sokaklarının belirtildiği haritada, Mülayim Tepe; Harap türbe olarak geçmektedir. Osmanlıca yazı ile yazılan bu yazı kıvrılıp haritanın alt kısmına denk geldiğinden ve okunması mümkün olmadığından Mülayim Tepe Tavşanlı’nın Kalesi’dir yorumunun yapılması doğru olmayacaktır ki böyle bile düşünülmüş olsa Arkeolojik veriler ile de örtüşmemektedir. Ayrıca bölgenin topoğrafyasına bakıldığında Mülayim tepe eğimli bir araziye sahiptir ve günümüze yakın bir tarihte gerçekleştirilen yol çalışmaları ile bu şeklini almıştır. 
Mülayim Tepe 1980’li yıllarda kamyonlar ile toprak getirilerek ağaçlandırılmış bir yer olup kayalık bir yapıya sahiptir. Tepenin en üst noktasında, 15. Yüzyıl Beylikler Döneminden kalma sekizgen planlı bir türbe mevcuttur. Devşirme olarak yapılmıştır. 6.25 X 5,75 m ölçülerinde iç mekâna sahiptir. İçerideki iki adet beton sanduka boştur. Yapı içten sıvalı ve beyaz badanalıdır. Türbenin yapımında Arkeolojik dönemlere ait blokların kullanıldığı görülmektedir. Mülayim Tepe günümüzde Açık Teşhir Alanı olarak geçmektedir ve ne zaman getirildiği bilinmeyen birçok Arkeolojik eserde (Mezar steli, sütun, lahit vb.)  burada sergilenmektedir. Tavşanlı merkezden ve çevresinden getirilen Arkeolojik eserler burada toplu halde durmaktadır. Bu eserlerin çoğunluğu taşınıp yeni yapılacak olan Tavşanlı Müzesi’nde sergilenmesi düşünülmektedir.
Son olarak; yanlış bilene, doğrusunu anlatmak zor olur. Bir konuya vakıf olmadan konuşmakta en iyi yaptığımız işler arasında olduğundan, önüne gelen hoca, doktor, imam vb. olabiliyor. Uzaktan yakından alakası olmayan insanlarda bu aralar Arkeolog olma hevesinde. Bizim tarihi doğru anlatmamız gerekiyor ki üzerinde sorumluluğunu taşıdığımız geleceğe katkıda bulunalım. Sürçülisan ettiysek affola…

Uzman Arkeolog: Mehmet Ali Kocabaş
Youtube: Arkeoloji Soru Cevap
İnstagram: arkeolog_mali
İnstagram: arkeolojisorucevap
Mail: arkeologmalikocabas@gmail.com